Shogun là gì? Tổng hợp những Shōgun nổi tiếng lịch sử Nhật Bản

Shogun là gì? Tổng hợp những Shōgun nổi tiếng lịch sử Nhật Bản? Shogun cụm từ được nhắc đến khá nhiều trong các bộ anime hoặc manga của đất nước mặt trời mọc đặc biệt là các bộ phim lấy bối cảnh thời phong kiến.

Vậy Shogun là gì? Shogun là ai? Có vai trò thế nào? hãy cùng Du học Aloha tìm hiểu chi tiết nhé!

Shogun là gì?

Shogun được hiểu là tướng quân (将軍, しょうぐん, Shōgun, [ɕoːɡɯɴ]) hay viết đầy đủ là Chinh di Đại tướng quân (征夷大将軍, せいいたいしょうぐん, Sei’i Taishōgun) hoặc còn gọi là Mạc chúa/Mạc chủ (幕主, Bakushu) là một danh hiệu võ quan cao cấp trong lịch sử Nhật Bản.

Khởi đầu, nó là một chức vụ võ quan do Thiên hoàng chỉ định, thống lĩnh quân sự chiến đấu chống lại các bộ lạc địa phương ở phía Bắc Nhật Bản không thần phục triều đình.

Từ năm 1185 đến năm 1868, người nắm giữ danh hiệu Shōgun trở thành nhà cai trị trên thực tế của Nhật Bản, nắm trọn quyền hành quân sự lẫn chính trị.

Các Shōgun có một bộ máy điều hành riêng được gọi là Mạc phủ (幕府 bakufu), thực hiện việc cai trị Nhật Bản trên thực tế, trong khi triều đình của Thiên hoàng chỉ giữ quyền trên danh nghĩa.

Mạc phủ tượng trưng cho vai trò của Shōgun thống lĩnh chiến trường, chỉ mang tính chất tạm thời trong thời chiến. Tuy nhiên, trên thực tế, thể chế này tồn tại trong gần 700 năm, và chỉ kết thúc khi Shōgun Tokugawa Yoshinobu giao trả chức vụ lại cho Thiên hoàng Minh Trị vào năm 1867 như một phần của cuộc Minh Trị Duy tân.

Dù khởi đầu là một chức vụ võ quan do Thiên hoàng bổ nhiệm, nhưng từ cuối thế kỷ XII, các Shōgun đã giữ riêng chức vụ này với quyền kế vị cha truyền con nối.

Trong lịch sử Nhật Bản, một số gia tộc khác nhau đã nắm giữ chức vụ này, trong đó, nổi lên 3 gia tộc, Kamakura, Ashikaga và Tokugawa, trên thực tế đã nắm giữ quyền cai trị tối cao trên thực tế trên toàn cõi Nhật Bản trong suốt gần 700 năm. .

Các chức vụ Shogun trong lịch sử Nhật

Chức vụ Chinh di Đại tướng quân (征夷大将軍, せいいたいしょうぐん, Sei’i Taishōgun?) nguyên là một chức vụ võ quan do Thiên hoàng bổ nhiệm, thống lĩnh quân đội triều đình chống lại các bộ lạc ở phía Bắc Nhật Bản.

Trong lịch sử, nhiều chức vụ võ quan thống soái tương tự như danh hiệu Seii Taishōgun đã từng được sử dụng với các mức độ trách nhiệm khác nhau, như:

1. Seitō Taishōgun (征東大将軍? lit. “Chinh Đông Đại tướng quân”)
2. Seisei Taishōgun (征西大将軍? lit. “Chinh Tây Đại tướng quân”)
3. Chinjufu Shōgun (鎮守府将軍? lit. “Trấn thủ phủ Tướng quân”)
4. Seiteki Taishōgun (征狄大将軍? lit. “Chinh địch Đại tướng quân”)
5. Mochisetsu Taishōgun (持節大将軍? lit. “Trì tiết Đại tướng quân”)
6. Sekke shōgun (摂家将軍? lit. “Nhiếp gia Tướng quân”)
7. Miya shōgun (宮将軍? lit. “Cung tướng quân”)
8. Mutsu Chintō Tykat (陸奥鎮東将軍? lit. “Lục Áo Trấn Đông Tướng quân”)

Tuy nhiên, không có chức vụ nào phát triển lên tầm quan trọng như Seii Taishōgun. Khởi đầu chỉ là một chức vụ thống lĩnh như các chức vụ trên, từ sau thế kỷ 12, các Seii Taishōgun đã trở thành lãnh đạo của các samurai, nắm giữ binh quyền và quyền cai trị trên thực tế của Nhật Bản.

Lịch sử về các tướng quân Shogun

Như đã nói ở bên trên thì Shogun là một chức vụ cha truyền con nối. Song, lịch sử không chỉ có một gia tộc đảm nhiệm chức vụ này.

Vì vậy sau đây hãy cùng với khám phá vì sao lại có sự thay đổi như vậy nhé:

Shogun đầu tiên

Không có sự đồng thuận giữa các tác giả khác nhau vì một số nguồn coi Tajihi no Agatamori là người đầu tiên, những người khác cho là Ōtomo no Otomaro, nguồn khác cho rằng shogun đầu tiên là Sakanoue no Tamuramaro, trong khi những người khác tránh vấn đề bằng cách chỉ đề cập đến shogun Minamoto no Yoritomo nhà Kamakura.

Sakanoue no Tamuramaro (758 – 811) là một vị tướng Nhật Bản, người đã chiến đấu chống lại các bộ tộc ở phía bắc Nhật Bản (định cư trên lãnh thổ mà ngày nay thuộc các tỉnh Mutsu và Dewa). Tamarumaro là vị tướng đầu tiên đánh bại các bộ tộc này, sáp nhập lãnh thổ của họ vào lãnh thổ của Nhà nước Yamato.

Vì những chiến công quân sự của mình, ông được phong là Seii Taishōgun và có lẽ bởi vì ông là người đầu tiên giành được chiến thắng trước các bộ lạc phía bắc nên ông thường được công nhận là vị Shogun đầu tiên trong lịch sử.

Thời kỳ Heian

Ban đầu, danh hiệu Sei-i Taishōgun được trao cho các chỉ huy quân đội trong đầu thời kỳ Heian trong suốt thời gian diễn ra các chiến dịch quân sự chống lại Emishi, những người chống lại sự quản lý của triều đình có trụ sở tại Kyoto. Ōtomo no Otomaro là Sei-i Taishōgun đầu tiên. Người nổi tiếng nhất trong số các shogun này là Sakanoue no Tamuramaro.

Vào cuối thời Heian, một shogun nữa đã được bổ nhiệm. Minamoto no Yoshinaka được phong là sei-i taishōgun trong Chiến tranh Genpei, chỉ bị Minamoto no Yoshitsune giết ngay sau đó

Chức vụ Chinh di đại tướng quân đã xuất hiện từ rất lâu trước đây từ những thời kỳ sơ khai khi nước Nhật vẫn còn chưa hoàn toàn thống nhất.

Lúc này chức vụ này được lập ra để dành cho những người đứng đầu quân đội thay mặt Thiên hoàng chinh phạt các vùng chưa quy hàng triều đình. Trong đó nổi tiếng nhất là sự chinh phục người Ainu của tướng quân Sakanoue no Tamuramaro.

Sau khi đã chinh phục các vùng đất thì trong chính quyền lúc bấy giờ lại xảy ra tranh chấp quyền lực giữa hai phái Taira và Minamoto vốn đều là những con cháu không đủ quyền thừa kế của hoàng tộc.

Cuối cùng gia tộc Minamoto thắng và mở ra một kỷ nguyên mới cho danh hiệu tướng quân.

Các Shogun nổi tiếng trong văn hóa Nhật

Sau đây là tổng hợp một số vị Shogun nổi tiếng trong văn hóa Nhật như:

Sakanoue no Tamuramaro (758 – 811)

Sakanoue no Tamuramaro là một vị tướng Nhật Bản, người đã chiến đấu chống lại các bộ tộc ở phía bắc Nhật Bản (định cư trên lãnh thổ mà ngày nay thuộc các tỉnh Mutsu và Dewa). Tamarumaro là vị tướng đầu tiên đánh bại các bộ tộc này, sáp nhập lãnh thổ của họ vào lãnh thổ của Nhà nước Yamato.

Vì những chiến công quân sự của mình, ông được phong là Seii Taishōgun và có lẽ bởi vì ông là người đầu tiên giành được chiến thắng trước các bộ lạc phía bắc nên ông thường được công nhận là vị Shogun đầu tiên trong lịch sử.

Minamoto no Yoritomo

Minamoto no Yoritomo (1147-1199) là vị Shogun đầu tiên của Nhật Bản đã sáng lập ra mạc phủ Kamakura. Tuy nhiên, cuộc đời của ông không hề êm đềm và phải trải qua nhiều bất hạnh, đau khổ.

Thế nhưng, Minamoto no Yoritomo đã vượt qua tất cả để trở thành lãnh đạo của một đội quân vĩ đại. Dưới sự lãnh đạo của ông, đạo quân này đã giành được chiến thắng quyết định trong chiến tranh Genpei. Sau đó, vào năm 1192, ông trở thành vị Shogun đầu tiên thiết lập Mạc phủ Kamakura .

Phải nói thêm rằng, các thế hệ shogun trước đó chưa thể thiết lập được Mạc phủ. Chính Minamoto no Yoritomo đã sáng tạo nên chế độ Mạc phủ vô cùng đặc biệt. Trong đó, Thiên hoàng vẫn là người cai trị.

Tuy nhiên, người nắm quyền lực thật sự của đất nước lại là Shogun. Mạc phủ Kamakura chỉ tồn tại trong khoảng thời gian khá ngắn (1192-1333) và bị lật đổ bởi Ashikaga Takauji.

Ashikaga Takauji

Ashikaga Takauji là một trong những vị Shogun quan trọng nhất trong lịch sử Nhật Bản. Ông là người sáng lập mạc phủ Ashikaga, lật đổ mạc phủ Kamakura nhằm khôi phục quyền lực cho hoàng gia.

Tuy nhiên, cuộc đời Takauji phải trải qua rất nhiều thử thách. Để nhận được tước hiệu Shogun, ông đã phải trải qua những trận chiến khốc liệt với gia tộc Minamoto và giành chiến thắng cuối cùng. Ashikaga Takauji với lòng quyết tâm, tài năng, dũng cảm đã góp phần giúp nước Nhật Bản bước vào thời kỳ Ashikaga.

Trong thời kỳ này, Nhật Bản đã phát triển vượt bậc mặt văn hóa, kinh tế, xã hội. Đặc biệt, nhiều công trình kiến trúc tuyệt đẹp đã được xây dựng. Đồng thời, Ashikaga cũng là một thời kỳ đầy thách thức với nhiều cuộc nổi dậy và tranh chấp giữa các đại danh (daimyo).

Trên thực tế, quyền lực của gia tộc Ashikaga bị phân chia bởi các đại danh. Trong khi đó, các đại danh dần dần xung đột với nhau đã dẫn đến mạc phủ Ashikaga sụp đổ, mở ra thời đại chiến quốc Sengoku.

Tokugawa Leyasu

Tokugawa Leyasu là một trong 3 vị anh hùng đã thống nhất nước Nhật, người lãnh đạo gia tộc Tokugawa đã có công chấm dứt thời kỳ chiến loạn Sengoku, thành lập mạc phủ Tokugawa. Vào năm 1603, sau khi đánh bại các đối thủ cạnh tranh khác, ông đã được Thiên hoàng Nhật Bản phong làm Shogun.

Tokugawa Leyasu nổi tiếng với đức tính kiên trì, nhẫn nại mà những đức tính này đã trở thành đặc trưng của người Nhật hiện đại. Mạc phủ Tokugawa (1603-1868) mà ông sáng lập có thời gian cai trị lâu dài nhất, nổi tiếng với sự thịnh vượng và ổn định.

Khác với các mạc phủ trước, mạc phủ Tokugawa hoàn toàn nắm mọi quyền lực kể cả kinh tế và chính trị. Sau khi qua đời, Leyasu được phong thần (tức thần Đông Chiếu).

Vai trò của Shogun trong lịch sử nước Nhật

Trong lịch sử Nhật Bản, Shogun được ủy quyền bởi Thiên hoàng để đảm bảo an ninh và ổn định cho đất nước. Vì thế, vai trò của mỗi vị Shogun là cực kỳ quan trọng đối với nước Nhật.

Trong suốt thời kỳ phong kiến Nhật Bản, các Shogun thường là người có quyền kiểm soát toàn bộ quân đội. Trong số đó, một vài shogun còn kiểm soát cả chính trị, ngoại giao của đất nước. Vd: Tokugawa Leyasu đặt ra các điều luật cai quan kể cả các đại danh (daimyo).

Ngoài ra, shogun còn đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến kinh tế, xã hội và văn hóa.

Ngày nay, mặc dù chế độ shogun đã bị bãi bỏ. Tuy nhiên, người dân Nhật Bản vẫn ví von Shogun với thủ tướng nước Nhật. Như vậy, sự đóng góp của các Shogun trong việc xây dựng, phát triển Nhật Bản vẫn được tôn trọng và đánh giá cao cho đến ngày nay.

Shogun đã để lại một dấu ấn khó phai trong lịch sử Nhật Bản, Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có câu trả lời cho câu hỏi Shogun là gì. Hãy chia sẻ bài viết này giúp lan truyền kiến thức về Shogun và lịch sử nước Nhật.

Trên đây là một số thông tin về Shogun là gì mà Du học Aloha muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm về Mạc Phủ trong văn hóa Nhật Bản

Nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm về các thông tin khác thì hãy đón đọc những bài viết mới của chúng tôi nhé!