Lễ hội búp bê Nhật Bản là gì? Hina matsuri (雛祭り) là ngày gì?
Lễ hội búp bê Nhật Bản diễn ra khi nào? Búp bê Hina Matsuri là gì? Tại sao lễ hội búp bê truyền thống này lại được gắn liền với văn hóa Nhật Bản?
Hay cùng tham khảo nội dung sau đây của Du học Aloha để có lời giải đáp tốt nhất nhé!
Lễ hội búp bê Nhật Bản là gì?
Lễ hội búp bê Nhật Bản (Hina matsuri 雛祭り) là ngày dành cho bé gái, tổ chức hằng năm vào ngày 3 tháng 3. Lễ hội trở thành một nét văn hóa đặc trưng độc đáo trong đời sống người Nhật Bản.
Búp bê Hina Matsuri là gì?
Hina Matsuri là loại búp bê dùng trong lễ hội, được làm từ những chất liệu khác nhau. Tuy nhiên, búp bê Hina truyền thống phải được làm bằng gỗ hoặc bằng vải độn rơm với trang phục gồm nhiều lớp cầu kỳ. Trong tiếng Nhật, “Hina” có nghĩa là “búp bê nhỏ”. Đây là một loại búp bê đặc biệt rất xinh đẹp, là biểu tượng cho vua và hoàng hậu cùng những cận thần. Búp bê Hina là loại búp bê quý giá và đắt tiền nên được các cô gái khi lập gia đình mang theo về nhà chồng như một vật phù hộ may mắn.
Một bộ búp bê thường phải có ít nhất 15 con đại diện cho những nhân vật đa dạng, trong đó có ít nhất một cặp búp bê nam và nữ tượng trưng cho Vua và Hoàng hậu.
Trong các gia đình Nhật Bản, búp bê Hina là những vật rất linh thiêng, được truyền từ đời này sang đời khác. Chúng được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình vào dịp lễ hội Hina và sau đó được cất giữ cẩn thận trong những chiếc hộp cho đến kỳ lễ hội sang năm.
Tại những gia đình khá giả, bố mẹ sẽ mua cho bé gái mới sinh của họ để chuẩn bị cho ngày Hina Matsuri. Đối với một số gia đình thượng lưu, một bộ búp bê còn là một phần của hồi môn của cô dâu và kệ trưng bày búp bê là niềm tự hào của cả một gia tộc.
Lễ hội búp bê Nhật Bản bắt nguồn từ đâu?
Lễ hội búp bê Hina Matsuri bắt nguồn từ phong tục cổ xưa – hina nagashi (búp bê trôi sông). Theo truyền thuyết, vào ngày diễn ra lễ hội búp bê, giới quý tộc sẽ thả những con búp bê được làm bằng giấy và cây ra sông hoặc biển. Họ tin rằng, những con búp bê sẽ mang đi tai nạn, bệnh tật và hóa giải những điều ác cho con gái họ.
Vì ý nghĩa tôn giáo đó mà từ thế kỷ 11, các gia đình người Nhật đã bắt đầu làm búp bê cho các bé gái.
Lịch sử lễ hội búp bê Nhật Bản
Truyền thống chơi búp bê trong ngày của bé gái được bắt nguồn từ Thời kỳ Heian (794-1185), một giai đoạn trong lịch sử Nhật Bản. Ngày xưa người Nhật tin rằng, con búp bê có thể xua đuổi những linh hồn xấu. Vì vậy, họ đã làm ra những búp bê bằng rơm rồi thả xuống sông với mong muốn cầu mong cho những điều không tốt sẽ tránh xa những đứa bé.
Người Nhật gọi ngày hội này là Hina Matsuri (雛祭り), “Matsuri” có nghĩa là lễ hội, “Hina” có nghĩa là búp bê nhỏ, lễ hội còn được gọi là Momo no sekku (桃の節句) nghĩa là lễ hội hoa đào. Và người Nhật chọn ngày 3 tháng 3 hằng năm tổ chức lễ hội, vì đầu tháng 3 còn là thời điểm hoa đào nở rộ ở Nhật.
Ý nghĩa lễ hội búp bê Hina Matsuri
Lễ hội trở thành ngày cầu phúc, may mắn và sức khoẻ cho các bé gái trong gia đình, ước nguyện cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc và cuộc sống gia đình sung túc mà các bậc cha mẹ nào cũng luôn mong muốn cho con gái của họ.
Lễ hội còn là dịp cả gia đình đoàn tụ cùng ra ngoài và tận hưởng khí trời khi mùa xuân mới sắp về.
Phân loại búp bê Hina Matsuri
Tùy vào cách chế tạo mà búp bê Hina được phân thành 2 loại, loại Kimekomi và loại Ishochaku.
- Kimekomi (木目込み) là loại búp bê mà y phục được làm bằng cách khắc/dán vải trực tiếp vào hình nhân.
- Còn với loại Ishochaku (衣裳着) thì y phục được làm riêng, sau đó mới mặc vào cho hình nhân.
Loại nào cũng có nét đặc trưng riêng và đều được làm hết sức tỉ mỉ, tinh xảo.
Dựa theo số lượng búp bê thì búp bê Hina Matsuri đựa chia thành cá loại là: Bộ 2 búp bê, bộ 5 búp bê và bộ từ 7-15 búp bê.
Người Nhật sắp xếp búp bê Hina Matsuri như thế nào?
Búp bê Hina là những vật trang trọng, được truyền từ đời này sang đời khác qua nhiều thế hệ. Chúng được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình một vài ngày trong kỳ lễ hội và sau đó được cất giữ cẩn thận trong hộp cho đến kỳ lễ hội của năm sau.
Trong những gia đình khá giả, cha mẹ cũng thường mua tặng cho con gái mới sinh của họ một bộ búp bê để chuẩn bị cho ngày Hina Matsuri
Một bộ búp bê Hina đầy đủ có ít nhất 15 búp bê trong trang phục truyền thống làm bằng vải tơ tằm và được trang trí trên một kệ (Hina-ningyo) bảy tầng trải bằng thảm đỏ, dưới có sọc cầu vòng và để ở nơi trang trọng trong nhà.
- Tầng cao nhất trên cùng là vua và hoàng hậu (được gọi là Dairibina 内裏様). Vua được đặt bên trái và hoàng hậu được đặt bên phải. Sau lưng là một bức bình phong làm giấy vàng, hai bên có hai cây đèn đứng in hoa văn. Trước mặt vua và hoàng hậu là hai bình hoa được cắm hai nhánh hoa đào và hai bệ đựng mochi – một loại bánh dày nhân ngọt truyền thống của Nhật làm từ bột gạo.
- Tầng thứ hai gồm ba con búp bê, là 3 cung nữ hầu rượu sake cho vua và hoàng hậu. Hai người hai bên ở tư thế đứng, người ở giữa thì ngồi. Ở giữa 3 người này là 2 takatsuki, loại bàn đứng được đặt Mochi hình tròn, 2 tầng trắng và hồng.
- Tầng thứ ba gồm 5 búp bê. Đây là 5 nhạc công nam, 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo, và 1 người cầm quạt.
- Tầng thứ tư là 2 búp bê đại thần, bên trái là đại tướng quân.
- Tầng thứ năm gồm 3 búp bê là hộ vệ cho vua và hoàng hậu. Hai bên được trang trí bằng một chậu hoa đào và một chậu quất.
- Tầng thứ sáu và tầng dưới cùng dùng để trang trí nhiều vật dụng khác nhau như một loạt các đồ nội thất nhỏ, công cụ, toa xe
Tuy nhiên không phải gia đình nào cũng có thể sắm sửa, trưng bày được cả bảy tầng đúng như nghi thức mà thường đơn giản hóa đi, chỉ bày những tầng cơ bản nhất ở trên cùng.
Những tập tục trong ngày lễ
Vào ngày lễ các bé gái sẽ được cha mẹ tổ chức buổi tiệc dành riêng cho mình. Đây là dịp các bé gái có thể mời bạn bè đến nhà cùng thưởng thức những món ăn và bánh kẹo đặc trưng của lễ hội này, như là bánh gạo hishimochi, xôi đỗ sekihan, uống rượu ngọt shirosake được làm từ gạo lên men, các loại kẹo màu, các loại thạch… được dâng cho các búp bê.
Các món ăn, bánh, kẹo đều có màu sắc phong phú, xanh, hồng, trắng được chế biến từ các loại lá cây rất tốt cho sức khỏe nhằm xua đuổi đi những ốm đau. bệnh tật
Người Nhật còn ăn chirashizushi, một món cơm sushi với nhiều loại nguyên liệu tươi ngon nữa, trong đó phải có món cá sống đặc trưng. Họ ăn canh nghêu, vì tin rằng hai mảnh vỏ nghêu ghép với nhau là biểu tượng của cuộc sống hạnh phúc và thuận hòa.
Trong lễ hội này người Nhật thường chưng hoa đào nên Hina Matsuri còn có tên là Momo-no-sekku nghĩa là Lễ hội hoa đào. Hoa đào loài hoa tượng trưng cho cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, là biểu tượng không thể thiếu trong ngày lễ này.
Ngày nay, mỗi năm đến dịp Hina matsuri, các gia đình Nhật vẫn giữ truyền thống trang trí búp bê. Những con búp bê gia truyền được người Nhật trân trọng và các cô dâu khi về nhà chồng cũng được cho mang theo như một bảo vật hộ mệnh của gia đình.
Ngoài ra, Hina matsuri còn có 1 bài hát tên là Ureshii Hinamatsuri – Lễ hội Hina hạnh phúc
Akari o tsukemashou bonbori ni
明かりをつけましょう ぼんぼりに
Hãy thắp sáng đèn lồng
Ohana o agemashou momo no hana
お花をあげましょう 桃の花
Hãy dùng hoa đào để trang trí
Go-nin bayashi no fue taiko
五人ばやしの 笛太鼓
Năm nhạc công cung đình đang chơi sáo và trống
Kyo wa tanoshii Hinamatsuri
今日は楽しいひな祭り
Hôm nay là 1 ngày lễ hội Hina vui vẻ.
Trên đây là một số thông tin về lễ hội búp bê Nhật Bản mà Du học Aloha muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm búp bê Hina Matsuri là gì?
Nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm về các thông tin khác thì hãy đón đọc những bài viết mới của chúng tôi nhé!
